CEISTEANNA COITIANTA

An Radar Báistí is déanaí a léiríonn frasaíocht bheo agus an fhrasaíocht le 90 nóiméad anuas os cionn na hÉireann, déanfar sin a uasdátú gach 5 nóiméad. Is ionann frasaíocht agus báisteach, cloichshneachta nó sneachta. Ní bhraitheann an radar báistí frasaíocht atá gar den talamh, amhail ceobhrán. Is meascáin iad na híomhánna de radar Met Éireann agus radar an Met Office i mBaile Átha Cliath, i Sionainn,Castor Bay i gcontae Armagh agus sa Bhreatain Bheag, nuair atá siad ar fáil. Léirítear buillí tintrí, nuair a tharlaíonn siad, mar chros. Léirítear iad i ndearg ar dtús, ansin athraíonn siad go oráiste agus ansin go buí tar éis tréimhse ama, ansin imíonn siad ar fad.

Mar atá luaite thuas, ní bhraitheann an radar frasaíocht atá gar den talamh, amhail ceobhrán, tá cúpla cúis leis sin – go príomha mar go bhfuil aeróg an radair ag síneadh in airde agus d’fhéadfadh siad gan frasaíocht íseal a tharlaíonn faoi limistéar brathadóireachta an radair a bhrath; tá achar ón radar agus gnéithe topagrafacha ábalta teorainn a chur leis an méid frasaíochta a bhraitheann an radar freisin.

Tá córais radair báistí faoi réir seiceálacha cothabhála rialta, múchtar cumhacht na n-aonad aonair le linn na dtréimhsí sin, beidh tionchar aige sin ar íomhánna an radair sa limistéar ina thimpeall agus laghdóidh sé iad. Cuirtear fógraí cothabhála ar leathanach Twitter Met Éireann nuair a chuirtear ar an eolas muid.

D’fhéadfadh íomhánna ilchineálacha báistí teacht aníos ar léarscáil an radair ó am go ham, tá samplaí thíos:

• d’fhéadfadh ‘tranglam talaimh’ teacht aníos, tarlaíonn sin go minic i ndeisceart Chontae Bhaile Átha Cliath. Is ‘téarma é seo a úsáidtear do mhacallaí i gcórais leictreonacha, go háirithe nuair atáthar ag tagairt do radair. Is ón talamh, farraige, báisteach, ainmhithe/feithidí, lócháin agus sruthlaim atmaisféaracha a thagann macallaí dá leithéid de ghnáth..’ – Wikipedia. Ní frasaíocht cheart é seo agus níor cheart aird a thabhairt air.
• D’fhéadfadh Bandaí Geala a bheith ann freisin ina gciorcail frasaíochta timpeall ar radar, go minic le linn mhíonna an gheimhridh de bharr frithchaiteachta de chineálacha frasaíochta geimhriúla ag leibhéil níos airde san atmaisféar.
• D’fhéadfadh spócaí teacht aníos mar scáthanna fada ‘báistí’, d’fhéadfadh sé sin tarlú nuair atá ní éigin ag cur isteach ar chomhartha an radair. Ní frasaíocht cheart é seo agus níor cheart aird a thabhairt air.

Is déantáin nó macallaí bréagacha coitianta iad de chórais radair báistí agus ba cheart neamhaird a dhéanamh orthu más féidir.  Tá siad ar ár léarscáil radair chun go mbeimid ábalta ár scagadh íseal-leibhéil a dhéanamh a fhágann gur féidir le frasaíocht níos mine teacht aníos ar íomhá an radair, agus creidimid go bhfuil an-tairbhe ag baint leis sin don phobail, d’ainneoin go gcaithfear cur suas leis na macallaí bréagacha. Ní gá teagmháil a dhéanamh linn fúthu

Tranglam talaimh ar léarscáil. Íomhá den léarscáil le caoinchead Google Maps

Bandaí Geala Radair. Íomhá den léarscáil le caoinchead OpenStreetMaps

Sampla de thrasnaíocht ‘spóca’ ar léarscáil an radair. Íomhá den léarscáil le caoinchead OpenStreetMaps

Radar Shionainne

Taispeánann Met Éireann rabhaidh aimsire do Thuaisceart Éireann faoi láthair. Déantar é sin chun go mbeidh daoine ábalta na rabhaidh aimsire is déanaí, atá soiléir agus údarásach, d’Oileán na hÉireann a fháil in aon áit amháin. Go háirithe, táthar ag súil go gcuirfidh na rabhaidh uile-Éireann sábháilteacht na saoránach agus an tsochaí i réigiúin na teorann chun cinn.

Ní eisíonn Met Éireann rabhaidh aimsire do Thuaisceart Éireann ach cuireann sé ar taispeáint na rabhaidh do Thuaisceart Éireann a d’eisigh Met Office na Ríochta Aontaithe www.metoffice.gov.uk.

Tá rabhaidh oifigiúla aimsire do gach tír eisithe ag an tSeirbhís Náisiúnta Meitéareolaíochta. Eisíonn Met Éireann rabhaidh aimsire d’Éirinn (seachas Tuaisceart Éireann) agus eisíonn an Met Office sa Ríocht Aontaithe rabhaidh do Thuaisceart Éireann, Albain, An Bhreatain Bheag agus Sasana.

Tugtar foláireamh Ómra (nó ‘Amber’ i mBéarla) ar rabhadh Oráiste do Thuaisceart Éireann mar is é seo an códú de réir dathanna a úsáideann Met Office na Ríochta Aontaithe, is é sin Buí/Ómra/Dearg in áit na lipéad Buí/Oráiste/Dearg a úsáideann Met Éireann.

Mar gheall ar cé chomh gar dá chéile is atáimid agus ar na córais aimsire a roinnimid go rialta, oibríonn Met Éireann agus Met Office na Ríochta Aontaithe i gcomhar lena chéile maidir le stoirmeacha a thuar agus a ainmniú.

Má tá aon cheist agat maidir lenár suíomh Gréasáin agus aip nua a úsáid féach ar an gcéad leathanach cabhrach ar an leathanach treorach  

Is féidir iarratais Saorála Faisnéise a chur chugainn trí láithreán gréasáin ár Ranna, mar atá thíos 

Tá Ceancheathrú Met Éireann lonnaithe ar Chnoc Ghlas Naíon, Baile Átha Cliath 9. Tá stáisiúin bhreathnadóíreachta sna háiteanna seo a leanas:

• Seirbhísí Eitlíochta 
• Stáisiúin Bhreathnadóireachta 

Is bealach áisiúil iad freithiúin ghaoithe le treo agus luas na gaoithe a léiriú. Tá trí pháirt i bhfreithiún gaoithe: ponc, crann agus cleití nó bratacha. Léiríonn an crann den bhfreithiún gaoithe treo na gaoithe. Léiríonn freithiún fada amháin 10 muirmhíle san uair agus léiríonn freithiún gearr 5 muirmhíle san uair. Ag 50 muirmhíle san uair athraíonn an freithiún go dtí bratainn. Chun luasanna gaoithe níos sciobtha ná 50 muirmhíle san uair a léiriú, úsáidtear freithiúin ghearra agus fhada arís in éineacht leis an mbratainn (na bratainní).

Freithiúin Ghaoithe	Muirmhíle san Uair
	Calm
	2
	5
	10
	15
	20
	25
	30
	35
	40
	45
	50
	55
	60
	65
	70
	75
	105

Ainéimiméadar: Tomhaiseann sé luas agus treo na gaoithe.

Baraiméadar: omhaiseann sé brú an atmaisféar.

Síleáilmhéadar: Tomhaiseann sé airde bhonn an chisil scamall.

Taismhéadar: Tomhaiseann sé taise an aeir.

Méadar Báistí: Tomhaiseann sé an méid frasaíochta.

Taifeadán Gréine: Tomhaiseann sé fad thaitneamh na gréine.

Scáthlán Stevenson: Bosca dronuilleogach adhmaid le lataí aerála ina bhfuil teirmiméadair bholgáin fhliucha agus thirime uasta agus íosta. Ar thaobh na láimhe deise tá teirmeagraf démhiotallach agus tá hidreagraf ar thaobh na láimhe clé.

• Frithchioclón: Réigiún den atmaisféar ina bhfuil an brú ard i gcomparáid leis na réigiúin ina thimpeall ag an leibhéal céanna.
• Lagrach: Réigiún den atmaisféar in bhfuil an brú níos ísle ná na réigiúin ina thimpeall ag an leibhéal céanna. Malairt an fhrithchioclóin.
• Cioclón:Droch-stoirm thrópaiceach le brú atmaisféarach íseal ag a lár agus gaotha láidre ag séideadh ina thimpeall.
• Sruth na Murascaille: Feacht d’uisce te dromchla aigéin ag sreabhadh ó Mhurascaill Mheicsiceo i dtreo iarthuaisceart na hEorpa. Tá sé ar an ngné is mó a choinníonn an geimhreadh in Éirinn cuíosach bog.
• heicteaPascal: Aonad brú, coibhéiseach le Milleabar.
• Iseabar: Líne a cheanglaíonn pointí ar chomhbhrú.
• Isihiait: Líne a cheanglaíonn pointí leis an méid céanna frasaíochta le linn tréimhse shainithe.
• Isotach: Líne a cheanglaíonn pointí ar chomhluas gaoithe.
• Isiteirm: Line a cheanglaíonn pointí ar chomhtheocht aeir.

Téigh chuig Recent Weather chun aimsir an lae inné a fháil agus sonraí míosúla don bhliain go dtí seo.
Téigh chuig Climate section (meán 30 bliain) dóibh seo a leanas:

• Meánteochtaí Míosúla Aeir
• Méanteaochtaí uasta agus íosta Aeir
• Luasanna Gaoithe
• Báisteach, Grian, Brú agus meáin agus foircinn chlíomeolaíochta eile

Má tá tuilleadh eolais uait amhail tuairiscí aimsire, tuairimí na saineolaithe nó anailís shonrach, téigh i dteagmháil lenár Rannóg Aeráide agus Breathnadóireachtaí.

Féadfaidh táillí a bheith i bhfeidhm do sholáthar na nithe thuasluaite.

Tagraíonn aeráid do thaifid fhadtéarmacha, do threochtaí agus do mheáin agus don méid a d’fhéadfá a bheith ag súil leis ó thaobh na haimsire de. Cinntear aeráid de ghnáth ach mionscrúdú a dhéanamh ar thosca aimsire thar thréimhse fhada ama. Is é atá i gceist le haimsir ná an t-eispéireas ó lá go lá – an rud atá ag tarlú i láthair na huaire.

Chruthaigh an tAimiréal Francis Beaufort an Scála Beaufort sa bhliain 1805/06. Bealach atá ann láidreacht na gaoithe a thomhas de réir chuma na farraige (nó ar talamh, ó fhreagairt na gcrann don aimsir).

Treo

Tagraítear do threo na gaoithe de réir phointí an chompáis óna bhfuil an ghaoth ag séideadh, mar shampla aduaidh, aneas, aniar aneas. Tagann gaoth anoir ón oirthear. Go minic cuirtear síos ar ghaotha de réir athrú ar threo na gaoithe. Uaireanta bíonn gaoth aduaidh ag bogadh (veering) soir. Deirtear go bhfuil gaoth ag aistriú tuathal nuair atá sí ag dul ar ais ar a threo mórthimpeall an chompáis (tuathalach). I gcás gaoth a athraíonn treo (veer) deirtear go bhfuil sí ag gluaiseacht ar deiseal. Déantar treo na gaoithe a thomhas ag baint úsáide as eite gaoithe agus is féidir an treo a thaifeadadh ar ghaothrós ach cearnóg a dhathú, a chomhfhreagraíonn don treo óna bhfuil sí ag séideadh.

Gaoth

Baintear úsáid as ainéimiméadar nó as gaothaire chun luas na gaoithe a mheas i gciliméadair nó i mílte san uair. Bogann cupáin an ainéimiméadair de réir luas na gaoithe.

Úsáidtear Scála Beaufort chun láidreacht na gaoithe a thomhas BREATHNAIGH AR SCALA BEAUFORT
Ba chóir ionstraimí gaoithe a choinneáil in áit nach bhfuil cóngarach do bhallaí, do chlaí agus do sconsaí, mar go gcuirfeadh a leithéid isteach ar an léamh agus bheadh sé deacair treo na gaoithe a dhéanamh amach.

Taifeadtar na léamha gach uair inár stáisiúin aimsire go léir. Treo agus luas na gaoithe, teochtaí bolgán fliuch agus tirim óna dtomhaistear taise, brú agus claonadh an atmaisféar, méideanna scamall agus airde na scamall, feicseanacht, aimsir láithreach nó a bhí ann le huair an chloig anuas agus aimsir a tharla le trí huaire anuas.
Déantar na léamha a chódú agus a iontráil ar an Ríomhaire Pearsanta áit a ndéantar rialú cáilíochta orthu agus déantar iad a tharchur trí mhóideim chuig Glas Naíon i mBaile Átha Cliath.

Caithfidh duine dár meitéareolaithe inár n-oifig Fiosruithe Clíomeolaíochta tuairisc dhlíthiúil nó éileamh árachais nó a leithéid chéanna a scríobh. Is féidir sampla de thuairisc mar seo a fheiceáil anseo agus tá liosta dár dtáillí don tseirbhís seo ar fáil anseo.

Tá dhá ghrád iontrála ag Met Éireann:

1. Meitéarolaí
2. Oifigeach Meitéareolaíochta

Cén sórt oibre a dhéanann Meitéareolaí?

Baineann obair an Mheitéareolaí le measúnú agus anailís a dhéanamh ar eolas faoin aimsir. I measc na ndualgas a bhíonn ar an Meitéareolaí tá iniúchadh agus taighde ar thréithe fisiceacha na ndlíthe a rialaíonn gluaiseacht an aeir, brú, agus athruithe teochta d’fhonn a fháil amach cad a chúisíonn tosca atmaisféaracha éagsúla. I measc na ndualgas eile tá achoimriú ar shonraí aimsire d’fhonn léarscáileanna aimsire a ullmhú agus réamhaisnéis a thabhairt maidir le hathruithe ar an aimsir.

Cén sórt oibre a dhéanann an tOifigeach Meitéareolaíochta?

Déanann an tOifigeach Meitéareolaíochta na bundualgais theicniúla sa tSeirbhís Meitéareolaíochta. Ina measc tá breathnadóireachtaí aimsire, cúram agus cothabháil na hionstraimíochta agus na n-áiseanna cumarsáide, oibríochtaí ríomhairí agus ríomhchlárú.

Is oth linn a rá nach féidir linn glacadh le haon mhic léinn faoi láthair ar shocrúcháin oibre.

Seo liosta de na siombailí aimsire a úsáideann Met Éireann agus a gcur síos.

Lá	Oíche	Cur síos
		Grian/spéir glan
		Beagánín scamallach
		Beagánín scamallach
		Scamallach
		Ceathanna báisteach éadrom
		Ceathanna
		Ceathanna báisteach trom
		Ceathanna báisteach agus toirneach
		Ceathanna flichshneachta
		Ceathanna sneachta
		Báisteach le scamall íseal
		Báisteach
		Báisteach trom
		Báisteach trom agus toirneach
		Flichshneachta
		Sneachta
		Sneachta agus toirneach
		Ceo/ceo reoite
		Ceathanna flichshneachta agus toirneach
		Ceathanna sneachta agus toirneach
		Báisteach agus toirneach
		Flichshneachta agus toirneach
		Ceathanna báisteach eadrom agus toirneach
		Ceathanna báisteach trom agus toirneach ?
		Ceathanna flichshneachta éadrom agus toirneach
		Ceathanna flichshneachta trom agus toirneach
		Ceathanna sneachta éadrom agus toirneach
		Ceathanna sneachta trom agus toirneach
		Báisteach éadrom agus toirneach nó tintreach
		Flichshneachta éadrom agus toirneach
		Flichshneachta trom agus toirneach
		Sneachta éadrom agus toirneach
		Sneachta trom agus toirneach
		Ceathanna éadrom flichshneachta
		Ceathanna flichshneachta trom/báistí reoite
		Ceathanna sneachta éadrom
		Ceathanna sneachta trom
		flichshneachta éadrom
		Flichshneachta trom
		Sneachta éadrom
		Sneachta trom
		Ceathanna clocha sneachta éadrom
		Ceathanna clocha sneachta trom

Notá: Tá cuid de na siombailí úsaidí faoi dhó, le haghaidh imeachtaí aimsire den chineál céanna.